VERGELIJKEN

OP WIE LIJK JIJ?

Wat werd er gezegd toen je klein was? Toen je de eerste woordjes brabbelde? Je eerste wankele stapjes zette? Ik kreeg heel vaak te horen dat ik pas kon praten toen ik twee jaar was. Daarvoor produceerde ik alleen maar geluidjes en mijn ouders dachten oprecht dat ik stom bleef. Daar is nu niets meer van te merken. Ik heb het ruimschoots goed gemaakt. 

Maar hoe komt het toch dat we onszelf met anderen vergelijken? Wellicht omdat onze ouders dat deden - bewust of onbewust. Onze omgeving, leerkrachten, leerlingen, later studenten en weer later collega's dat ook deden. En doen wij dat zelf ook niet? Wat is de gedachte erachter? Omdat je de betere versie van jezelf wilt ontdekken. Jaren later toen ik zelf moeder werd, vergeleek ik me onbewust met mijn moeder. Hoe deed zij het? Wat wilde ik beslist niet doen zoals zij het deed! Maar toch, de geschiedenis herhaalde zich op sommige punten en momenten.

Het vergelijken van onszelf met anderen heeft een sterk effect op ons zelfbeeld, ons gevoel van eigenwaarde en onze drijfveren. Vaak is ons beoordelingsvermogen vertekend doordat we onze mindere kwaliteiten vergelijken met iemands beste kwaliteiten. Wat net zoiets is als een vis beoordelen op zijn vermogen in een boom te klimmen." Een andere invalshoek is jezelf afvragen of het object van onze vergelijking correct is.
Is het bijvoorbeeld realistisch om onszelf met deze persoon te vergelijken?"
Maar ook hier geldt: waar sommige mensen gedreven zijn door de ambitie om Olympisch atleet te worden, hebben anderen het gevoel dat ze dat nooit kunnen bereiken en verliezen juist motivatie." En hoewel de psychologische theorieën achter vergelijkingen al eeuwenlang bestaan, zijn onze sociale structuren sindsdien enorm veranderd. Sterker nog, de mogelijkheden om onszelf te vergelijken zijn de afgelopen jaren ontzettend toegenomen, mede dankzij sociale media.

Richt je aandacht weer op jezelf
Wanneer je de drang voelt opkomen om jezelf met anderen te vergelijken en jou dit geen enkel voordeel oplevert, kunnen deze tips helpen om je perspectief te veranderen en je weer op jezelf te focussen:
> Herinner jezelf eraan dat je al goed genoeg bent.
Focus op je sterke punten en (eerdere) successen.
> Stel realistische doelen en denk na over welke acties je moet ondernemen om ze te bereiken.
Wat werkt het beste voor jou?
> Vermijd triggers die leiden tot negatieve vergelijkingen.  
Denk bijvoorbeeld aan het beperken van je sociale media-gebruik.
> Probeer je aandacht te richten op het proces in plaats op het doel. 
Vergelijk jezelf vervolgens met je verleden: hoe deed je het vorig jaar? Wat heb je sindsdien geleerd?
> Kijk naar het hele plaatje.
Ben je aan het generaliseren of neem je iets aan over de persoon waarmee je jezelf vergelijkt?

Jezelf zijn is jouw kracht
Onszelf vergelijken met anderen is een doodnormale, menselijke gewoonte. Het is dan ook niet raar dat het je soms in een neerwaartse spiraal brengt. Probeer op die momenten je focus te richten op wat echt belangrijk voor je is, je aandacht te richten op het proces en te reflecteren op de uitdagende emoties die erbij komen kijken.

Uiteindelijk is er niemand die meer 'jou' is dan jijzelf. Waarom probeer je dan niet de beste versie van jezelf te zijn?